Zdarza się, że do mojej kancelarii przychodzą zrozpaczone osoby z prośbą o odzyskanie nieruchomości, którą wcześniej darowali. Wówczas jednym z rozwiązań, właściwie najskuteczniejszym, jest odwołanie darowizny. W jaki sposób można to zrobić?

PRZESŁANKI ODWOŁANIA DAROWIZNY

Odwołanie darowizny nie jest rzeczą prostą i aby w ogóle było możliwe, to po stronie obdarowanego muszą wystąpić zachowania kwalifikujące się jako tzw. rażąca niewdzięczność wobec darczyńcy.

Czym jest rażąca niewdzięczność?

Nie ma ustawowej definicji rażącej niewdzięczności. Jak zostało wskazane w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2001 roku, sygn.. akt V CKN 1599/00, „Ustawodawca nie sprecyzował pojęcia „rażąca niewdzięczność”, gdyż jest to niemożliwe z uwagi na zróżnicowane sytuacje życiowe, posłużył się formułą ogólną, pozostawiając sądowi ocenę na podstawie konkretnych okoliczności sprawy. Według ugruntowanego w orzecznictwie stanowiska za niewdzięczność przyjmuje się świadome naruszenie podstawowych obowiązków ciążących na obdarowanym względem darczyńcy, krzywdzące darczyńcę. (…) Nie wymaga wyjaśnień, iż niewdzięczność w stopniu rażącym może polegać nie tylko na działaniu, lecz także na zaniechaniu – nie czynieniu. (…) Niewdzięczność w stopniu rażącym może polegać nie tylko na działaniu, lecz także na zaniechaniu spełnienia obowiązków obciążających obdarowanego, krzywdzących darczyńcę.”

Przykłady rażącej niewdzięczności:

– popełnienie przez obdarowanego przestępstwa na szkodę darczyńcy (np. pobicie, znęcanie się),

– opuszczenie w chorobie,

– bezpodstawne zerwanie więzów rodzinnych,

– rażąco negatywny stosunek do darczyńcy (wyzwiska, oczernianie).

Nie mieszczą się w pojęciu rażącej niewdzięczności krzywdy wyrządzone darczyńcy nieumyślnie, w sposób niezamierzony, czy nawet umyślnie, ale nieprzekraczające granic zwykłych konfliktów życia rodzinnego. Również incydentalne i podyktowane emocjami wypowiedzi czy gesty, które są przejawem konfliktu rodzinnego, spowodowanego przez obie jego strony, a tym bardziej jeśli były sprowokowane przez darczyńcę, którego zachowanie stanowi istotną przyczynę konfliktu, nie będą kwalifikowane jako rażąca niewdzięczność.

Warto pamiętać, że zachowania kwalifikujące się jako rażąca niewdzięczność muszą ujawnić się już po zawarciu umowy darowizny.

SPOSÓB ODWOŁANIA DAROWIZNY NIERUCHOMOŚCI

Darczyńca odwołuje nieruchomość poprzez złożenie obdarowanemu oświadczenia woli o odwołaniu darowizny, w którym dodatkowo przedstawi motywy swojego działania. Złożenie oświadczenia następuje z chwilą, gdy dojdzie do adresata w taki sposób, że mógł się zapoznać z jego treścią (art. 61 k.c.). Najczęstszą i najbezpieczniejszą formą odwołania darowizny jest przesłanie oświadczenia listem poleconym do obdarowanego.

UWAGA!
Darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. Bieg wspomnianego terminu rozpoczyna się od momentu dowiedzenia się o przyczynie odwołania darowizny, a więc powzięcia wiedzy o niewdzięcznym zachowaniu obdarowanego.

Czy nieruchomość automatycznie powraca do majątku darczyńcy?

Po skutecznym złożeniu oświadczenia o odwołaniu darowizny w idealnej sytuacji, obdarowany zwraca nieruchomość za pośrednictwem aktu notarialnego darczyńcy. Niestety, często obdarowani nie uznają odwołania darowizny za skuteczne i wówczas pozostaje droga sądowa.

Odwołanie darowizny od samego początku przysparza wielu wątpliwości. Pomoc adwokata jest tu nieoceniona i może doprowadzić do skutecznego zakończenia całej procedury, która jak zostało przedstawione powyżej nie jest łatwa. Do tego dochodzą silne emocje, często prowokujące do popełniania błędów.

Zapraszam do skorzystania z moich usług.

Adw. Ewelina Witkowska – Kowalczuk

 

UWAGA! Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, nie może być traktowany jako porada prawna, opinia prawna. Każda sprawa jest inna i przed podjęciem działań prawnych, zaleca się konsultację z adwokatem, który uwzględni wszystkie indywidualne okoliczności danej sprawy.

UWAGA 2! Informacje i stan prawny opisany w artykule są aktualne na dzień jego sporządzenia.