Ostatnio słyszymy o sytuacjach, że wojsko gromadzi informacje o pojazdach, które mogą być przydatne w okresie stanu nadzwyczajnego, np. wojny. Nie jest to sytuacja nowa i dzieje się tak od wielu lat. Warto postawić pytanie, czy wojsko może zająć też nasze nieruchomości?
Na osoby fizyczne, przedsiębiorców, urzędy, instytucje państwowe i inne jednostki organizacyjne może zostać nałożony tzw. obowiązek świadczeń rzeczowych polegających na oddaniu do używania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych na cele przygotowania obrony Państwa. Jest to zatem jedynie czasowe zajęcie rzeczy do określonych potrzeb- WOJSKO NIE MA PRAWA POZBAWIĆ NAS PRAWA WŁASNOŚCI NIERUCHOMOŚCI.
Kto i na jaki cel może zająć naszą nieruchomość?
Świadczenia rzeczowe mogą być wykonywane na rzecz m. in. na rzecz wojska, policji, CBA, ABW, specjalnych jednostek zmilitaryzowanych, itd., które realizują zadania na potrzeby obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków.
Co istotne, każdego roku Rada Ministrów ustala limity niezbędnych świadczeń rzeczowych na rzecz obrony Państwa. Zgodnie z Rozporządzeniem na 2022 rok z dnia 7 grudnia 2021 roku obowiązują limity 400 nieruchomości (budynków lub ich części) – na potrzeby organów administracji rządowej i organów samorządu terytorialnego wykonujących zadania związane z prowadzeniem kwalifikacji wojskowej. Oczywiście przedmiotowe limity nie obowiązują w stanach nadzwyczajnych.
Świadczenia na rzecz obronności w czasie pokoju.
W jaki sposób zajmowana jest nasza nieruchomość?
Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) wydaje decyzję administracyjną o przeznaczeniu nieruchomości na cele świadczeń rzeczowych, w tym planowanych do wykonania w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, na wniosek organów i kierowników jednostek organizacyjnych. Decyzję, doręcza się posiadaczowi nieruchomości oraz wnioskodawcy na piśmie wraz z uzasadnieniem.
Od decyzji przysługuje posiadaczowi nieruchomości odwołanie do wojewody. Termin to czternaście dni od dnia doręczenia decyzji. Decyzja ta może być zmieniona przez wojewodę również z urzędu, jeżeli została wydana z naruszeniem przepisów prawa.
W decyzji, można zobowiązać posiadaczy nieruchomości lub rzeczy ruchomych do wykonania tych świadczeń bez odrębnego wezwania. Posiadacz nieruchomości w każdej chwili może być wezwany do wykonania decyzji tj. udostępnienia nieruchomości określonym służbom.
Zwrot nieruchomości powinien nastąpić w stanie niepogorszonym.
Na ile czasu następuje zajęcie nieruchomości?
Czas wykonywania świadczeń rzeczowych nie może przekraczać jednorazowo w przypadku pobrania przedmiotu świadczenia:
- Sprawdzenie gotowości mobilizacyjnej Sił Zbrojnych – 48 h;
- Ćwiczenia wojskowe lub ćwiczeni w jednostkach przewidzianych do militaryzacji – 7 dni;
- Ćwiczenia w obronie cywilnej lub ćwiczenia praktyczne w zakresie powszechnej samoobrony – 24 h.
Nałożenie obowiązku świadczenia rzeczowego może nastąpić najwyżej 3 razy w roku, z tym, że w związku z ćwiczeniami i w wymiarze 7 dni – tylko 1 raz.
Zwrot przedmiotów świadczeń następuje po ustaniu potrzeby ich wykorzystywania, jednak nie później niż w terminie określonym w decyzji.
Czy otrzymamy wynagrodzenie za zajęcie nieruchomości?
Myślę, że to dla niektórych osób zaskoczenie, ale tak, za zajęcie nieruchomości otrzymamy ryczałtowe wynagrodzenie. Nie są to kwoty rynkowe, ale z góry narzucone ryczałtowo. Posiadaczom udostępniającym przedmioty świadczeń, z chwilą zakończenia wykonywania tych świadczeń, wypłaca się ryczałt za każdą rozpoczętą dobę wykorzystania nieruchomości.
[dropshadowbox align=”none” effect=”curled” width=”auto” height=”” background_color=”#ffffff” border_width=”1″ border_color=”#b3e494″ ]Terenowe organy administracji rządowej, instytucje państwowe, organy samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne mogą być zobowiązane do odpłatnego dostosowania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych do potrzeb obrony Państwa. Takie działania nie mogą spowodować zmiany ich właściwości i przeznaczenia. Również możliwym jest nakaz przystosowania budowanych (przebudowywanych i rozbudowywanych) obiektów budowlanych oraz wytwarzanych rzeczy ruchomych do potrzeb obrony Państwa, w sposób niezmieniający ich właściwości i przeznaczenia.[/dropshadowbox]
więcej na temat świadczeń na rzecz obronności: http://www.wojsko-polskie.pl/sgwp/srfaq/
ZAJĘCIE NIERUCHOMOŚCI W RAZIE MOBILIZACJI I WOJNY
Powyżej opisany tryb zajęcia dot. sytuacji pokoju. W czasie mobilizacji do działań wojennych oraz w czasie wojny wojsko może zająć nieruchomość również na podstawie decyzji administracyjnej, ale natychmiast wykonalnej. Co więcej, obowiązek może być nałożony na podstawie obwieszczenia. W tym zakresie nie obowiązują ograniczenia czasowe.
[dropshadowbox align=”none” effect=”curled” width=”auto” height=”” background_color=”#ffffff” border_width=”1″ border_color=”#b3e494″ ]Uchylanie się od obowiązków wynikających z zajęcia nieruchomości podlega karze aresztu do 30 dni albo karze grzywny.[/dropshadowbox]
Zapraszam do skorzystania z moich usług.
adw. Ewelina Witkowska-Kowalczuk
tel. 507 823 331